Motyw szaleństwa w literaturze - klp.pl
Streszczenia i opracowania lektur szkolnych klp klp.pl
Mitologia - Herakles dopuścił się w szale okrutnego czynu - zabił żonę i dzieci. Odkupienie przyniosło dopiero wykonanie dwunastu prac.

Biblia - wyrazistym przykładem szaleńca jest Kain, który w przypływie zazdrości zabił własnego brata. Obaj bracia składali przed Bogiem ofiarę - dziękowali w ten sposób za owoce swojej pracy. Abel złożył w ofierze owcę, a Kain pierwsze plony zboża. Abel miał czyste serce i jego ofiara radowała Pana Boga. Kain zaś, był zazdrosny i Bóg nie przyjął jego ofiary. Nie podobało się to Kainowi i chodził z ponurą twarzą. Bóg powiedział do Kaina "gdybyś postępował dobrze, miałbyś twarz pogodną." Postanowił, że zabije swojego brata - Abla. Gdy byli w polu, Kain wziął kamień i zabił Abla. Bóg zapytał Kaina: Gdzie jest twój brat Abel. Kain odpowiedział: Nie wiem nie jestem jego stróżem. Ale Pan Bóg wiedział co uczynił Kain, więc rzekł do niego: Nie będziesz uprawiał swej roli. Na twoim polu już nic nie wyrośnie. Staniesz się tułaczem na ziemi.

Hamlet – William Shakespeare ukazuje wrażliwego ksiÄ™cia – Hamleta, który widziaÅ‚ to, czego nie zauważali inni. Dania byÅ‚a dla niego wiÄ™zieniem, z którego pragnÄ…Å‚ uciec. Åšmierć ojca i zbyt szybkie małżeÅ„stwo matki z jego bratem wywoÅ‚aÅ‚o zamÄ™t w gÅ‚owie Hamleta. Najgorsze jednak byÅ‚o poznanie prawdy, jakÄ… wyjawiÅ‚ mu duch ojca. Fakt, iż to wuj Hamleta zabiÅ‚ króla wstrzÄ…snÄ…Å‚ bohaterem i na domiar zÅ‚ego zostaÅ‚ zmuszony do pomszczenia Å›mieci ojca. W tak chaotycznym Å›wiecie Hamlet nie widziaÅ‚ innej metody swych dziaÅ‚aÅ„, jak przybranie maski szaleÅ„ca, dziÄ™ki której mógÅ‚ doprowadzić do skutku swÄ… zemstÄ™. UdawaÅ‚ szalonego w Å›wiecie ludzi, którzy wydawaÅ‚oby siÄ™ iż sami postradali zmysÅ‚y. To szaleÅ„stwo byÅ‚o ucieczkÄ… przed obÅ‚udÄ…, sposobem na radzenie sobie z trudem rzeczywistoÅ›ci. Przede wszystkim jednak, pomogÅ‚o Hamletowi speÅ‚nić przyrzeczenie dane ojcu. Hamlet przez danÄ… przysiÄ™gÄ™ staje siÄ™ postaciÄ… tragicznÄ…. SzaleÅ„stwo z jednej strony byÅ‚o ratunkiem, z drugiej zaÅ› przyczyniÅ‚o siÄ™ po części do Å›mierci ukochanej Ofelii oraz do jego upadku. Obserwujemy tragiczny finaÅ‚ dworu królewskiego. Tragiczny koniec Hamleta, który przecież chciaÅ‚ dobrze, króla, królowej oraz Ofelii, która oszalaÅ‚a po odrzuconej miÅ‚oÅ›ci Hamleta i Å›mierci ojca. Do tragedii doprowadziÅ‚a obÅ‚uda i zakÅ‚amanie ludzkie, nie pozorne szaleÅ„stwo Hamleta. Tajemnice, spiski, ludzkie namiÄ™tnoÅ›ci, które targajÄ… nami i nie pozwalajÄ… na normalne życie. To jest moim zdaniem obÅ‚Ä™d, to mianowicie, do czego zdolne byÅ‚o spoÅ‚eczeÅ„stwo, nawet Hamlet, który zmuszony byÅ‚ do udawania w Å›wiecie wiecznej uÅ‚udy. ZakÅ‚amana Dania w tym momencie staje siÄ™ przedmiotem obÅ‚Ä™du i doprowadza do tragedii, której z pewnoÅ›ciÄ… można byÅ‚o uniknąć.

Makbet - William Shakespeare opisuje postepowanie tytułowego bohatera, który dowiedział się, że zostanie panem Kawdoru. Lady Makbet, która znała pragnienia i rozterki męża przekonała go do zabójstwa króla Dunkana, a gdy tego dokonał nastąpił szereg morderstw w obawie o utratę raz pozyskanej władzy. Pierwsza zbrodnia uczyniła z Makbeta szaleńca, mordercę żądnego krwi i władzy. Zaś morderstwo bezbronnej żony Makdufa i jej małego dziecka było szczytem upodlenia moralnego tyranizującego swe królestwo władcy, i odarło go z resztek godności. Makbeta dręczyły halucynacje, widział zjawy i miał przewidzenia. Zaczął słyszeć głosy zapowiadające mu śmierć i dostrzegać duchy własnych ofiar. Popadł w stan krańcowego zobojętnienia i paranoję. Nie zainteresowała go nawet wieść o samobójstwie Lady Makbet, natomiast ślepo wierzył w absurdalne przepowiednie czarownic. Samobójstwo Lady Makbet także było następstwem szaleństwa. Była ona współwinna wszystkich zbrodni i wyrzuty sumienia nie dawały jej spokoju zjawiając się w snach i w formie majaków. Wszędzie zaczęła dostrzegać krew i czuć jej zapach, jej szaleństwo było wynikiem podświadomego przyznania się do winy.

Cierpienia młodego Wertera - Johann Wolfgang Goethe ukazuje tytułowego bohatera, który, po tajemniczym romansie, przenosi się na wieś, aby na łanie natury w samotności mógł powrócić do równowagi psychicznej. Przy okazji zaproszenia na bal, Werter poznaje Lottę. Bohater zachwycał się wszystkim, co było z nią związane, mówił, że odnalazł w niej bratnią duszę, jednak miał także świadomość, że Lotta była zaręczona z Albertem. Od momentu poznania ukochanej, życie Wertera zmienia się diametralnie. Następuje szczęśliwy okres, spotkań z Lottą. Wertera zaczyna ogarniać szaleństwo miłosne, myśli o Locie stają się obsesją, natomiast ta traktuje go jako przyjaciela i powiernika sekretów. Werter widząc obłąkanego młodzieńca szukającego kwiatów dla swojej ukochanej, zdaje sobie sprawę, że i on popada w obłęd. Jego szaleństwo wynika z rozpaczy, ponieważ nie może być z kobietą, którą kocha. Pragnie on miłości, mimo że konsekwentnie doprowadza go ona do samozagłady. Decydującym czynnikiem, który pchnął bohatera do samobójstwa była decyzja Lotty o zerwaniu z nim kontaktów.

Giaur - George Byron kreuje Giaura na podstawie założeń swoje nurtu ideowego. Giaur jest więc bohaterem tajemniczym. Autor nie podaje imienia bohatera. Przedstawia tylko wybrane fakty z jego życia. Giaur toczy beznadziejną walkę ze światem. Ma poczucie klęski życiowej, ponieważ nie udało mu się uśmierzyć swojego bólu po stracie ukochanej. Jest również zbuntowany przeciwko konwencjom i niesprawiedliwościom świata. Nie jest wyrachowanym zabójcą, tylko cierpiącym z miłości mężczyzną, dla którego zemsta staje się celem życia. Przyjmuje w pełni odpowiedzialność za swoje czyny i nie boi się kary.

Romantyczność - Adam Mickiewicz nakreÅ›liÅ‚ pierwszy portret osoby obÅ‚Ä…kanej w polskim romantyzmie. Uznanie głównej bohaterki ballady – Karusi - za szalonÄ… zależy od tego czy jesteÅ›my racjonalistami jak starzec, czy opowiadamy siÄ™ za prawdami żywymi, w które wierzy lud i narrator – zwolennik irracjonalizmu. Karusi objawia siÄ™ zmarÅ‚y przed dwoma laty kochanek. Stara siÄ™ go dotknąć, ma przy tym nieskoordynowane ruchy oraz ciÄ…gle szuka czegoÅ› oczami. Na przemian Å›mieje siÄ™ i pÅ‚acze. Bohaterka w ogóle nie reaguje na sÅ‚owa otoczenia. Gmin uważa KarusiÄ™ za osobÄ™ widzÄ…cÄ…. Odczuwa wobec niej dystans jednak o charakterze raczej wywyższajÄ…cym dziewczynÄ™. SÅ‚uchajÄ… i pragnÄ… uczestniczyć w jej przeżyciach.

Balladyna - Juliusz SÅ‚owacki ukazuje, w jaki sposób kobieta popeÅ‚nia zbrodnie. Jej wyrachowanie w dążeniu do celu jest podobne do zachowania Lady Makbet, natomiast cel dokonywanych zbrodni jest zbieżny z motywami dziaÅ‚ania Makbeta. Przed pierwszym morderstwem Balladyna mówi: „A ja Å›ród jagód chodzÄ™ obÅ‚Ä…kana / JakÄ…Å› rozpaczÄ… i Å‚zy gubiÄ™ w rosie.”. Pierwsza zbrodnia popycha jÄ… w wir kolejnych. Kobieta staje siÄ™ nieobliczalna w drodze po koronÄ™ królewskÄ…. Åšlad krwi siostry na czole sprawia, że wÅ‚adczyni robi siÄ™ przewrażliwiona, ma maniÄ™ przesladowczÄ…, wciąż boi siÄ™, że ktoÅ› pozna jej tajemnice.Podczas uczty w prostej piosence odczytuje historiÄ™ swoich zbrodni. Obecni dziwiÄ… siÄ™:
Co znaczy takie obłąkanie
W oczach grafini? Czy prosta piosenka,
Którą wieśniacy przy grabionym sianie
NucÄ… na fletniach, tak jÄ… biednÄ… nÄ™ka?…


Kordian – Juliusz SÅ‚owacki opisuje Kordiana, który trafia do szpitala psychiatrycznego po nieudanym zamachu na cara. Zamach ten nie powiódÅ‚ siÄ™, ponieważ bohater przegraÅ‚ walkÄ™ ze Strachem i ImaginacjÄ…. Trafia do szpitala, ponieważ ma zostać orzeczone czy w trakcie popeÅ‚niania przestÄ™pstwa byÅ‚ poczytalny czy też nie. Szpital w książce jest miejscem peÅ‚nym patologii, a o czym Å›wiadczÄ… didaskalia w scenie szpitalnej:
„Widać klatki, w których siedzÄ… Å‚aÅ„cuchami powiÄ…zani waryjaci, niektórzy chodzÄ… wolno – Kordian leży na łóżku w gorÄ…czce (…)”‏
. Już sam widok szpitala nie byÅ‚ zachÄ™cajÄ…cy, jednak to nie koniec patologii wystÄ™pujÄ…cych w tym miejscu. Dozorca wspomina o korupcji. Doktor – DiabeÅ‚ wszedÅ‚ do szpitala dziÄ™ki Å‚apówce. Co ciekawe Szatan posiada zdolność wprawiania innych w obÅ‚Ä™d:
„WypÄ™dziÅ‚em go przecie, jutro oszaleje/MyÅ›lÄ…c o tym dukacie; teraz mam nadziejÄ™,/Å»e sam na sam z szalonym pogadam mÅ‚odzieÅ„cem.”
. W wypowiedzi tej pada pierwsza diagnoza bohatera. Dowiadujemy siÄ™ od DiabÅ‚a, że jest on czÅ‚owiekiem szalonym. Szatan pokazujÄ…c Kordianowi dwóch innych wariatów: jednego, któremu wydawaÅ‚o siÄ™, że jest krzyżem i może zbawić Å›wiat i drugiego, który Å‚udziÅ‚ siÄ™, że wÅ‚asnÄ… dÅ‚oniÄ… może przytrzymać niebo, udowadnia bohaterowi, że czÅ‚owiek samotnie nie jest wcale w stanie wiele zdziaÅ‚ać. Jest skazany na porażkÄ™, ponieważ od wewnÄ…trz jest sÅ‚aby – peÅ‚en sprzecznych uczuć i emocji.

Nie-Boska komedia - Zygmunt KrasiÅ„ski ukazaÅ‚ koniec panujÄ…cego Å‚adu jako falÄ™ chaosu i niepokoju, wprowadzanÄ… przez szalonych rewolucjonistów gÅ‚oszÄ…cych idee wolnoÅ›ci, które w rzeczywistoÅ›ci niosÄ… ze sobÄ… wyÅ‚Ä…cznie zÅ‚o. W kolejnych scenach „Nie-Boskiej komedii” najpierw hrabia Henryk zostaje opÄ™tany przez szataÅ„skÄ… wizjÄ™, jego żona Maria popada w obÅ‚Ä™d, nastÄ™pnie ukazany jest dom obÅ‚Ä…kanych, potem poza normalność wykracza Orcio, niezwykÅ‚e dziecko Henryka i Marii, które stanowi medium pomiÄ™dzy ziemiÄ… a Å›wiatem duchowym. Kulminacyjnym zaÅ› momentem jest opis obozu oszalaÅ‚ych rewolucjonistów.

Zbrodnia i kara – Fiodor Dostojewski ukazuje losy Rodiona Raskolnikowa marzÄ…cego o byciu kimÅ› lepszym od wszystkich ludzi, pragnÄ…cego stać ponad rasÄ… ludzkÄ…, która peÅ‚na jest uÅ‚omnoÅ›ci i sÅ‚aboÅ›ci. MordujÄ…c lichwiarkÄ™ chciaÅ‚ udowodnić samemu sobie, że należy do tej lepszej grupy. Po tym akcie obserwujemy wewnÄ™trznÄ… przemianÄ™ bohatera, obÅ‚Ä™d w jaki wpada tuż po zamordowaniu. Od momentu morderstwa stan jego umysÅ‚u tylko siÄ™ pogarszaÅ‚. Wydarzenie do tego stopnia rozstroiÅ‚o jego nerwy, że przez kilka dni leżaÅ‚ nieprzytomny w swoim łóżku, majaczÄ…c przez sen. Nie mógÅ‚ znieść obecnoÅ›ci innych ludzi. Przyjazd matki i siostry do Petersburga przyjÄ…Å‚ chÅ‚odno, unikaÅ‚ kontaktu z nimi, wrÄ™cz prosiÅ‚, żeby zostawiÅ‚y go w spokoju. Jego tragediÄ… nie byÅ‚y tylko wyrzuty sumienia po dokonanym morderstwie, a fakt, iż byÅ‚ jak inni ludzie, sÅ‚aby psychicznie. Å»ycie Raskolnikowa zmieniÅ‚o siÄ™ w piekÅ‚o. Nie mógÅ‚ zaznać spokoju, kusiÅ‚ los, miewaÅ‚ myÅ›li samobójcze. Ratunkiem staÅ‚a siÄ™ miÅ‚ość do Soni, miÅ‚ość trudna, gdyż oboje mieli nieczyste sumienia, oboje dziaÅ‚ali jednak dla dobra wyższego.

Krzyżacy - Henryk Sienkiewicz wspomina postać Zygfryda de Löve, który po Å›mierci syna popada w szaleÅ„stwo. W przypÅ‚ywie zemsty okalecza Juranda i skÅ‚ada jego dÅ‚oÅ„ i jÄ™zyk w trumnie Rotgiera. Ma wrażenie, że zmarli bracia zakonni rozmawiajÄ… z nim. OwÅ‚adniÄ™ty panicznym strachem, nie potrafi zamordować przetrzymywanej Jurandówny. Z wysiÅ‚kiem, miesiÄ…cami broni siÄ™ przed obÅ‚Ä™dem, podróżujÄ…c z uwiÄ™zionÄ… w wiklinowej kolebce DanusiÄ…. Ostateczne zaÅ‚amuje siÄ™ po tym, jak rycerz ze Spychowa uwalnia go i pozwala odejść. Ten akt miÅ‚osierdzia go przeraża. Åšcigany urojeniami, widzÄ…c Å›mierć pod postaciÄ… koÅ›ciotrupa, popeÅ‚nia samobójstwo. ZmysÅ‚y traci Danusia – delikatna i peÅ‚na ufnoÅ›ci zaledwie dwunastoletnia dziewczynka, porwana przez Krzyżaków, aby zmusić do ulegÅ‚oÅ›ci jej ojca. Potraktowana okrutnie, wystraszona, zaÅ‚amuje siÄ™ psychicznie, a jedynym uczuciem, które wypeÅ‚nia jej serce, jest bezgraniczne przerażenie. Odnaleziona przez Zbyszka, nie rozpoznaje go i poddaje siÄ™ chorobie, która stopniowo wyniszcza jej organizm.

Quo vadis - Henryk Sienkiewicz opisuje postać szalonego Nerona wÅ‚adca imperium rzymskiego. RozmiÅ‚owany w rozkoszach życia, rozpuÅ›cie i wÅ‚asnym talencie, marzy o sÅ‚awie i uwielbieniu poddanych. Nikt nie potrafi przewidzieć jego decyzji i rozporzÄ…dzeÅ„. OpÄ™tany pragnieniem napisania „Troiki”, wydaje rozkaz podpalenia Rzymu, aby ujrzeć pÅ‚onÄ…ce miasto i znaleźć odpowiednie natchnienie.

Jądro ciemności - Joseph Conrad ukazuje szaleństwo pełniące w powieścidwie funkcje. Po pierwsze jest to ironiczny mechanizm, który ma wywołać w czytelniku poczucie sympatii dla Kurtza. Marlow niemal od początku wiedział, iż agent był szalony, lecz poprzez poznawanie o nim kolejnych faktów, uznał, iż to, co dla towarzystwa było szaleństwem, jemu wydawało się pociągające. Dzięki temu Marlow wraz z czytelnikiem sympatyzują z Kurtzem, a jednocześnie nabierają podejrzeń, co do spółki. Po drugie szaleństwo Kurtza wynika z nieprzestrzegania przez niego norm zachodniej cywilizacji oraz żądzy władzy.

Wariat i zakonnica, czyli Nie ma zÅ‚ego, Co by na jeszcze Gorsze nie wyszÅ‚o - StanisÅ‚aw Ignacy Witkiewicz - krótka sztuka w trzech aktach i czterech odsÅ‚onach zostaÅ‚a „PoÅ›wiÄ™cona wszystkim wariatom Å›wiata (y compris inne planety naszego systemu, a także planety innych sÅ‚oÅ„c Drogi Mlecznej i innych gwiazdozbiorów) i Janowi MieczysÅ‚awskiemu. Rzecz dzieje siÄ™ w celi dla furiatów, w domu wariatów "Pod ZdechÅ‚ym ZajÄ…czkiem". Główny bohater - MieczysÅ‚aw Walpurg jest poetÄ… demonicznym. ZresztÄ… raczej grafomanem niż poetÄ…, jak to u schyÅ‚ku stylu MÅ‚odej Polski bywaÅ‚o. Uwodzi mÅ‚odziutkÄ… zakonnicÄ™, która trafiÅ‚a do zakonu po Å›mierci kochanka. Z którym to żonatym kochankiem praktykowaÅ‚a wiersze Walpurga w funkcji stymulatorów żądzy. PoetÄ™, który uÅ›mierciÅ‚ wÅ‚asnÄ… kochankÄ™, kurujÄ… dwaj psychiatrzy - lekko zwariowany psychoanalityk Grün i konwencjonalista Burdygiel, zabity kwadrans później ciosem ołówka w skroÅ„ przez Walpurga. Wszystkiemu przyglÄ…da siÄ™ kaleka, przeÅ‚ożona zakonu, siostra Barbara, zrywajÄ…ca w finale habit i zrywajÄ…ca siÄ™ na równe nogi, by przeistoczyć siÄ™ w roztaÅ„czonego demona seksu w niezwykle odważnym kostiumie sado-maso.

Granica - Zofia Nałkowska ukazuje tragiczną postać Justyny Bogutówny mającej romans z Zenonem Ziemkiewiczem, który był człowiekiem z innej sfery społecznej. Dziewczyna, naiwnie wierząc w jego miłość i wierność, dała się ponieść namiętnością i wykorzystać. Zaszła w ciążę. Jednak Zenon chciał ułożyć sobie życie z inną kobietą, którą kochał miłością idealną i zasugerował Justynie usunięcie dziecka. Stan, w jakim znalazła się Justyna, współczesna medycyna określiłaby mianem zespołu poaborcyjnego. Jednym z jego skutków jest choroba psychiczna. Wszystko rozpoczęło się od stopniowej izolacji. Zrezygnowała z posad, przestała opuszczać swój pokój, a nawet jeść. Do Zenona pisała niezrozumiałe i skomplikowane listy. Depresja doprowadza ją do myśli rodzących agresję: wobec siebie i wobec innych. Po nieudanej próbie samobójczej decyduje zemścić się na Zenonie. Do zabójstwa miały wzywać ją głosy zmarłych, pochodzące z zaświatów. Justyna wypełniła swe posłannictwo: oślepiła Zenona, który niebawem odebrał sobie życie.

Cudzoziemka Maria Kuncewiczowa kreśli portret nieszczęśliwej Róży Żabczyńskkiej. Dzięki licznym retrospekcjom dowiadujemy się, że kobieta jest osobą niepoczytalną. W chwilach niezrównoważenia emocjonalnego myśli o zamordowaniu własnych dzieci. Jest histeryczką, niszczącą siebie, swoja rodzinę, a przede wszystkim męża.

Mistrz i MaÅ‚gorzata - MichaiÅ‚ BuÅ‚hakow opisuje MoskwÄ™ lat 30. XX wieku pod rzÄ…dami totalitarnymi. Jak zauważa w swoim eseju Nasierowski w książce „Refleksja na temat psychiatrii mijajÄ…cego tysiÄ…clecia” szpitale w ZSRR nie byÅ‚y placówkami zdrowotnymi, lecz politycznymi. TrafiaÅ‚y do nich nie ludzie chorzy, lecz niewygodni dla systemu. Samo miejsce w książce kontrastuje z resztÄ… miasta: „MiaÅ‚ powody, by nazywać go kuchniÄ… – laboratorium. Jest to wiÄ™c miejsce czyste i nowoczesne, podczas gdy Moskwa byÅ‚a brudna i zaniedbana. Pacjentami szpitala sÄ… miedzy innymi Mistrz, a także Iwan Bezdomny. Mistrz trafia do szpitala po wydaniu swojej książki o Chrystusie. SpotkaÅ‚y go za to represje, które doprowadziÅ‚y do depresji. Mistrz jest caÅ‚kiem zadowolony ze swojego pobytu w tym miejscu. Jak sam zauważa – może w nim swobodnie gÅ‚osić swoje poglÄ…dy i nic mu za to nie grozi. Inaczej wyglÄ…da rzecz z Iwanem Bezdomnym, który trafia do szpitala po spotkaniu z diabÅ‚em. Po spotkaniu z Mistrzem Iwan zdaje sobie sprawÄ™, że to, co dotychczas robiÅ‚ (pisane pod dyktando socrealizmu) pozbawione byÅ‚o sensu, uÅ›wiadamia sobie, że wiersze pozbawione wartoÅ›ci artystycznej sÄ… haÅ„biÄ…ce. Efektem dziaÅ‚aÅ„ wÅ‚adz w szpitalu spotykajÄ… siÄ™ ludzie inteligentni, niepokorni, majÄ…cy odwagÄ™ myÅ›leć niezależnie i przeciwstawić siÄ™ wÅ‚adzy.

Lot nad kukułczym gniazdem - Ken Kesey przedstawia Patricka McMurphyego, który, chcąc uniknąć odpowiedzialności karnej, udaje psychicznie chorego i trafia na oddział psychiatryczny siostry Ratched. To ona ustanawia żelazne zasady tego oddziału i tłumi wszelkie przejawy buntu poprzez elektrowstrząsy, zawstydzające terapie i lobotomię. McMurphy przeciwstawia się oddziałowej i buntuje przeciw niej pozostałych pacjentów. Siostra podejmuje z nim otwartą wojnę, chce za wszelką cenę odzyskać panowanie nad oddziałem. Po tym jak Patrick staje w obronie maltretowanego pacjenta zostaje poddany serii elektrowstrząsów. Po pewnym czasie znów popada w konflikt z siostrą Ratched i w ataku furii próbuje ją udusić. Zostaje więc poddany lobotomii w wyniku której staje się bezwolną rośliną. Siostra jednak już nigdy nie odzyskuje władzy nad oddziałem, regulamin ulega zmianie za sprawą dotychczasowych pacjentów. Dopiero McMurphy uświadomił pacjentom jak są zniewoleni i zastraszeni przez oddziałową, wzniecił bunt w imię wolności do samostanowienia jednostki. Pokazał pacjentom że tak na prawdę są zupełnie normalnymi ludźmi, był dla nich skuteczniejszą terapią niż lata spędzone w szpitalu.

Szaleństwa panny Ewy - Kornel Makuszyński opisuje historię szesnastoletniej Ewy Tyszowskiej, córki znanego mikrobiologa, która w związku z rocznym wyjazdem ojca do Chin zostaje umieszczona w domu państwa Szymbartów. Po wielkiej awanturze z panią Szymbartową Ewcia decyduje się na ucieczkę przez okno. Na jej drodze pojawia się malarz Jerzy Zawidzki. Od tej pory życie Ewci obfitować będzie w różne szaleństwa, a ona sama pomoże napotkanym ludziom w sprawach z pozoru beznadziejnych.

Ptasiek - William Wharton szaleństwo pojmuje je jako błogosławieństwo i zyskanie możliwości na spełnienie swego marzenia. Ptasiek jako wielki marzyciel mógł odnaleźć się tylko w szaleństwie. Tytułowy bohater, po traumatycznych przeżyciach wojennych zachowywał się jak ptak, a jego najlepszy przyjaciel, Al, próbował poprzez wspominanie wspólnego dzieciństwa wyrwać go z marazmu i dotrzeć do jego świadomości. Z jego wspomnień dowiadujemy się, że Ptasiek od zawsze był zafascynowany ptakami. Do tego stopnia, że stworzył sobie kostium gołębia do przesiadywania w gołębniku, próbował wzbić się w powietrze za pomocą własnoręcznie konstruowanych ptasich skrzydeł, a także przestał rozróżniać sny od realnych wydarzeń. Przyjmując osobowość ptaka, Ptasiek poradził sobie z szaleństwem wojny. Główny bohater jest zupełnie nieszkodliwy dla otoczenia a jedynie dla samego siebie. Motyw szaleństwa w tym utworze pokazuje że może być ono także autodestrukcyjną ucieczką w głąb własnego umysłu z którego niezwykle trudno jest powrócić. Zmusza także do zastanowienia nad tym gdzie leży granica obłędu. Czy wyróżniający się spośród swych rówieśników Ptasiek od początku był szaleńcem czy stał się nim dopiero podczas wojny?

Pachnidło: Historia mordercy - Patrick Süskind ukazuje odmienne odbicie szaleństwa. Całe życie głównego bohatera wydaje się być obłędem. Począwszy od upokarzających narodzin na zatłoczonym i zanieczyszczonym rynku, poprzez ciężkie dzieciństwo, w którym wyszydzano go i upokarzano, aż po zaskakującą śmierć. Jego celem było stworzenie idealnego zapachu, takiego, który dałby mu nieśmiertelność i odwieczne szczęście. Oddał się swemu szaleństwu całkowicie sprawiając, że ludzie bali się go, potępiali i pragnęli zabić. Jednak osiągnął coś, o czym większość ludzi może tylko marzyć - spełnił najskrytsze pragnienia, odszedł ze świadomością spełnienia. W utworze odnajdujemy przykład szaleństwa, które przez ludzi było niezrozumiane, geniuszu, który budził wręcz odrazę i pogardę.



Polecasz ten artykuł?TAK NIEUdostępnij






  Dowiedz siÄ™ wiÄ™cej
1  Samotność w literaturze
2  Motyw podróży w literaturze
3  utopia w literaturze